Centrum Mieroszewskiego ogłosiło wyniki Programu Stypendialnego Mieroszewskiego „Badaj na Ukrainie”, realizowanego w 2024 roku.
Celem programu jest pogłębienie wiedzy na temat wzajemnych relacji polsko-ukraińskich oraz historycznych i współczesnych wyzwań regionu Europy Wschodniej.
Program jest skierowany do badaczy i badaczek z Ukrainy (obywateli Ukrainy), którzy – pomimo trwającej wojny – prowadzą działalność naukową na Ukrainie w dziedzinie historii, kultury, nauk społecznych oraz innych dyscyplin humanistycznych.
W odpowiedzi na ogłoszenie programu wpłynęło łącznie 149 wniosków, z których 92 zostały zakwalifikowane do rozpatrzenia. Komisja zdecydowała o dofinansowaniu 36 stypendystów i stypendystek z Ukrainy, przyznając łącznie 432 000 zł. Ze względu na wysoką jakość nadesłanych projektów, przyznano więcej stypendiów, niż pierwotnie zakładano.
Cele i zakres programu
Program „Badaj na Ukrainie” obejmował szeroki zakres tematów badawczych, w tym:
- wzajemne oddziaływania i interakcje polskiej i ukraińskiej myśli politycznej oraz historiografii,
- walkę Cesarstwa Rosyjskiego z dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej (1772–1917),
- represje sowieckie na terenie sowieckiej Ukrainy,
- polityczne i gospodarcze wyzwania dla polsko-ukraińskich stosunków w świetle rosyjskiej agresji,
- współpracę kulturalną Polski i Ukrainy po 1991 roku,
- integrację z Unią Europejską i strukturami euroatlantyckimi – szanse i wyzwania,
- polski wkład w rozwój prawa międzynarodowego.
Stypendyści i stypendystki zajmowali się m.in. badaniami nad ukraińsko-polską współpracą na rzecz ratowania dziedzictwa kulturowego podczas rosyjskiej agresji, stanem nauki ukraińskiej w II Rzeczypospolitej czy historią polskiego środowiska archeologicznego Lwowa w okresie międzywojennym.
Warunki uczestnictwa
Stypendium było przeznaczone na realizację projektów naukowych w wyżej wymienionych tematach. Kandydaci i kandydatki musieli przedstawić szczegółowy plan badawczy oceniany pod względem wartości naukowej, rekomendacje od instytucji naukowych, badawczych, kulturalnych lub osób prywatnych oraz dokumentację dotychczasowych osiągnięć badawczych.
Czas trwania i wysokość stypendium
Stypendium trwało cztery miesiące – od 1 sierpnia do 30 listopada 2024 roku. Wysokość świadczenia wyniosła 12 000 zł, wypłacanych w czterech równych transzach po 3 000 zł.
Program „Badaj na Ukrainie” stanowił unikalną okazję do rozwoju kariery naukowej i poszerzenia horyzontów badawczych w jednym z najważniejszych i najbardziej aktualnych obszarów badawczych regionu.
Centrum Mieroszewskiego ogłosiło program stypendialny "Badaj na Ukrainie" skierowany do ukraińskich badaczy (obywateli Ukrainy) prowadzących, pomimo wojny, działalność naukową na Ukrainie.
W 2023 roku na Program Stypendialnym Mieroszewskiego wpłynęły łącznie 142 wnioski.
Spośród 130 wniosków skierowanych do rozpatrzenia, komisja zdecydowała o dofinansowani 27 stypendystów i stypendystek z Ukrainy. Łączna kwota wyniosła 243 000 PLN.
Stypendyści i stypendystki będą badać m.in. problem kryzysów i konfliktów w rozwoju krajów Europy Wschodniej; polsko-ukraińskie interakcje naukowe i oświatowo-kulturowe; aksjologię współczesnej wojny czy losy polskich studentów na Uniwersytecie Charkowskim w XIX i na początku XX wieku.
Wspieranie ukraińskich naukowców, którzy kontynuują działalność naukową pomimo trwającej wojny, ma kilka kluczowych powodów. Wojna może znacznie zakłócić proces badawczy, a wsparcie z zewnątrz pomaga naukowcom w utrzymaniu ciągłości ich pracy. Jest to ważne dla długoterminowego rozwoju nauki, zarówno na Ukrainie, jak i globalnie. Wspieranie nauki w warunkach wojny podkreśla również rolę nauki jako uniwersalnego języka i narzędzia, które może przekraczać granice i łączyć ludzi w dążeniu do wspólnych celów. To z kolei sprzyja międzynarodowej współpracy naukowej, w tym polsko-ukraińskiej.
Wspieranie naukowców w sytuacjach kryzysowych, takich jak wojna, jest ważne nie tylko ze względu na bezpośrednie korzyści z ich pracy, ale także jako wyraz solidarności.