Kreml, historia, polityka
W tym odcinku dr Bartłomiej Gajos, historyk z Centrum, spotyka się z dr Marią Domańską, analityczką z Ośrodka Studiów Wschodnich, specjalizującą się w polityce wewnętrznej Rosji. Wiodącym tematem rozmowy jest wpływ tradycji i historii na politykę Rosji rządzonej przez Władimira Putina, w tym rola, jaką pełni w niej Wielka Wojna Ojczyźniana – sowiecki mit zwycięstwa, stanowiący podwaliny polityki wewnętrznej i zagranicznej współczesnej Rosji.
Mit Wielkiej Wojny Ojczyźnianej ma za zadanie jednoczyć ze sobą Rosjan, budować wspólnotę obywatelską, a także stanowić symboliczne narodziny Rosji jako mocarstwa międzynarodowego. Ideologia ta bezpośrednio łączy się z mitem mesjanistycznym, który stawia Rosję w roli zbawcy i wyzwoliciela świata od nazizmu.
Dr Domańska w szczegółowy sposób wyjaśnia, jak władze rosyjskie manipulują faktami historycznymi, wykorzystując je w celu legitymizacji władzy autorytarnej oraz jako uzasadnienie aktualnie prowadzonej agresywnej polityki zagranicznej. Słuchacze dowiadują się, dlaczego Ukraińcom przypisywana jest „łatka” faszystów, jak oficjalna propaganda uzasadnia prowadzoną na Ukrainie wojnę i dlaczego cała Europa Zachodnia uznawana jest za zagrożenie dla niezależności Rosji – wroga, z którym należy walczyć wszelkimi dostępnymi środkami.
W tym odcinku nie mogło zabraknąć także nawiązania do zbrodni katyńskiej, której Kreml nie zaprzecza, lecz usprawiedliwia twierdząc, że stanowiła ona odpowiedź na krzywdy jeńców sowieckich – zemstę za masowe mordy w „polskich obozach koncentracyjnych” w latach 1919-1921. Nie ulega jednak wątpliwości, że zbrodnia ta pozostaje swoistym „wyrzutem sumienia” państwa rosyjskiego oraz problemem wizerunkowym, który najłatwiej rozwiązać, manipulując historią.
Oprócz tego, słuchacze dowiadują się, dlaczego państwo rosyjskie niechętnie upamiętnia ofiary represji ani nie piętnuje ich bezpośrednich sprawców, dlaczego Stalin jest postacią ukazywaną w oficjalnej propagandzie w sposób niejednoznaczny oraz jaka przyszłość czeka Aleksieja Nawalnego – opozycjonistę nr 1 i głównego przeciwnika Putina. Dr Domańska wyjaśnia także, jakie metody Kreml wykorzystuje w propagandzie historycznej i wreszcie, dlaczego pomimo wszystkich tych zabiegów połączonych z represjami, propaganda rosyjska odnosi coraz mniejsze sukcesy.
