Czy Polska mogła uniknąć II wojny światowej?
II wojna światowa to temat, który od lat wzbudza spore zainteresowanie, zwłaszcza wśród polskich historyków. O tym, czy istniała realna możliwość, aby Polska mogła uniknąć jej wybuchu, dr Bartłomiej Gajos rozmawia z dr Sławomirem Dębskim, dyrektorem Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, badaczem polskiej polityki zagranicznej.
Poszukując odpowiedzi na to pytanie, słuchacze poznają polityczno-historyczne tło wydarzeń rozgrywających się na europejskiej arenie międzynarodowej w latach 1919-1939. Dowiadują się, jakie cele przyświecały polskim politykom oraz jak miały się one do polityki appeasementu, prowadzonej w tym samym czasie przez mocarstwa zachodnie. W tle pojawia się także kwestia Ligi Narodów oraz dążeń do całkowitego wykluczenia wojny jako środka realizacji celów politycznych.
W 1934 r. Polska podpisuje z Niemcami deklarację o nieagresji. Dr Dębski wyjaśnia, czy miała ona szansę zapoczątkować współpracę polsko-niemiecką oraz czy Hitler i niemieckie elity w ogóle zakładały autonomiczną rolę naszego kraju na arenie międzynarodowej. W 1932 r. podobna deklaracja została zawarta pomiędzy Polską a ZSRR.
Hitler i Stalin nie byli zainteresowani utrzymaniem w mocy postanowień traktatu wersalskiego, których Polska była beneficjentem, czego namacalnym dowodem było podpisanie 23.08.1939 r. Paktu Ribbentrop-Mołotow – politycznego porozumienia pomiędzy III Rzeszą a ZSRR. Formalnie był to pakt o wzajemnej nieagresji, który w rzeczywistości, w dodatkowym tajnym protokole, zakładał rozbiory terytoriów niezależnych państw, w tym Polski.
Dr Dębski podkreśla, że zbrojna agresja III Rzeszy na Polskę 1 września 1939 r. miała być z założenia Hitlera lokalnym konfliktem i konfrontacją wyłącznie polsko-niemiecką. Jak więc doszło do tego, że przekształcił się on w II wojnę światową i dlaczego Stalin zwlekał ponad 2 tygodnie z wkroczeniem na terytorium Polski? Dlaczego wypowiedzenie wojny 3 września 1939 r. przez Wielką Brytanię i Francję tak zaszokowało Hitlera? I wreszcie, czy istniały realne szanse oraz dostępne polskim politykom środki dyplomatyczne, aby II wojna światowa nie doszła do skutku?
