Czy Piłsudski ocalił bolszewików przed klęską w 1919 roku?
W tym odcinku dr Bartłomiej Gajos wraz z prof. Andrzejem Nowakiem, historykiem z Uniwersytetu Jagiellońskiego, publicystą i wybitnym znawcą historii Związku Sowieckiego, opowie o politycznych koncepcjach i dążeniach jednego z najwybitniejszych Polaków – twórcę niepodległej Polski, Józefa Piłsudskiego. Słuchacze dowiedzą się m. in., jak kształtowały się jego poglądy polityczne oraz jakie czynniki wywierały największy wpływ na zachodzące w nich na przestrzeni lat zmiany.
W politycznym myśleniu Piłsudskiego imperialna Rosja była uznawana za swoiste „więzienie narodów”, do którego rozbicia należy dążyć wszystkimi dostępnymi środkami. Odrodzona w 1918 r. Polska miała stać na czele działań skierowanych przeciwko rosyjskiemu imperializmowi. Piłsudski bardzo ostrożnie podchodził do bolszewików pod przywództwem Lenina, gdyż według niego mieli oni dążyć do odrodzenia się rosyjskiego imperializmu w nowej formie.
Ogromne znaczenie w działalności wojskowo-politycznej Piłsudskiego odegrała tocząca się w latach 1919-1921 wojna polsko-bolszewicka. Szczególne kontrowersje wzbudza dziś jedno wydarzenie – w trakcie działań wojennych Piłsudski jesienią 1919 r. przystępuje do rozmów pokojowych w Mikaszewiczach. Czy rzeczywiście Piłsudski uratował w ten sposób bolszewików przed nieuchronną klęską? Jak przedstawiał się rozkład sił polskich i bolszewickich w czasie trwania rozmów? Na wszystkie te pytania odpowiada prof. Andrzej Nowak w tym odcinku.
Profesor wyjaśnia także, na czym polegała koncepcja Trzeciej Rosji, jaką rolę w politycznych dążeniach Piłsudskiego odgrywała Ukraina, jak przebiegała wojna polsko-bolszewicka, jaką rolę w polityce bolszewickiej miała przypisana Polska i dlaczego Lenin zdecydował się wycofać wojska bolszewickie spod Warszawy w 1920 r. Wyjaśnia także, dlaczego Polska uznawana była przez Lenina za najważniejszy filar systemu wersalskiego, czy wygraną w wojnie polsko-bolszewickiej możemy uznawać za wielkie zwycięstwo odrodzonej Polski i wreszcie, czy podpisany w 1920 r. traktat ryski zarówno Piłsudski, jak i Lenin traktowali jako coś trwałego?
