Co słychać w Warszawie w XIX wieku?
O XIX-wiecznej Warszawie i jej fonosferze dr Bartłomiej Gajos z Centrum Mieroszewskiego rozmawia z dr Martą Michalską w oparciu o jej pracę doktorską zatytułowaną „Dźwięki, ludzie i nasłuchiwanie Warszawy na przełomie XIX i XX wieku. Wybrane elementy fonosfery miasta”.
W tym odcinku Polihistora słuchacze mają unikalną możliwość poznania znajdującej się pod zaborem rosyjskim Warszawy z przełomu wieków od strony dźwiękowej. Dowiedzą się, jakie elementy składały się na unikalną fonosferę miasta oraz co mówią nam o przeszłości naszego kraju. Uzyskają odpowiedź na pytanie, jaką rolę w opisywaniu historii pełni dźwięk oraz w oparciu o jakie źródła możemy go współcześnie badać. Przekonają się także, że stanowi on istotny element tworzący codzienność minionych epok, który podczas badania przeszłości powinien być rozpatrywany na równi ze zdjęciami, obrazami oraz źródłami pisanymi.
Dr Michalska szczegółowo opisuje chwilę odsłonięcia pomnika Adama Mickiewicza na Krakowskim Przedmieściu z 24 grudnia 1898 r., któremu towarzyszyło 15 minut ciszy. To wyjątkowy moment w historii XIX-wiecznej Warszawy, który miał wydźwięk nie tylko społeczny, ale także polityczny. Towarzysząca wydarzeniu cisza wynikała bezpośrednio z rozkazu władz rosyjskich, które zabroniły wygłaszania w tym czasie przemówień. Dlaczego cisza podczas odsłonięcia pomnika była tak znamienna? Jak należy właściwie ją rozpatrywać w kategoriach społecznych i politycznych?
Dr Michalska opowiada ponadto o tym, jak brzmiała Warszawa z przełomu XIX i XX w. – jakie języki rozbrzmiewały na ulicach miasta, co można było usłyszeć, spacerując po Krakowskim Przedmieściu, Starym Mieście czy Alejach Ujazdowskich, spędzając czas w jednej z warszawskich kawiarni lub wybierając się do opery czy teatru, a także jakie dźwięki składały się na unikalną fonosferę miasta z przełomu wieków. Z tego opisu wyłania się wielowymiarowy obraz historycznej Warszawy pod rosyjskim zaborem, w której życie toczyło się w normalny sposób, na przekór trudnej sytuacji politycznej, w jakiej znajdowali się jej polscy mieszkańcy.
