Powstanie Bohdana Chmielnickiego: spojrzenie z dwóch stron
film z polskimi napisami
W świadomości większości Ukraińców utrwaliło się przekonanie, że Bohdan Chmielnicki był bohaterem, który walczył przeciwko „polskim panom” i stworzył prototyp ukraińskiego państwa z szeroką autonomią - Hetmanat. W historiografii polskiej przywódca kozaków często przedstawiany jest jako buntownik, który, reagując na osobiste krzywdy, podniósł powstanie przeciwko władzy centralnej i szlachcie. Powstanie to stało się swego rodzaju „bombą opóźnionego działania”, prowadząc do znaczących zmian w życiu społeczno-politycznym Rzeczypospolitej.
W nowym odcinku „Realnej Istoriji” pokazujemy stosunek mieszkańców ruskich województw Rzeczypospolitej – dzisiejszej Ukrainy – do wydarzeń, które na Ukrainie często określa się jako „wojnę narodowo-wyzwoleńczą”, skład społeczny stron wojujących, ich cele, a także czynniki, które skłoniły Chmielnickiego do przymierza z Moskwą w 1654 roku.
Osobista historia Bohdana Chmielnickiego jest dobrze znana: podstarości czehryński Daniel Czapliński napadł na jego folwark w Subotowie, porwał narzeczoną, splądrował majątek, a według późniejszych źródeł zabił młodszego syna. Nawet król Władysław IV nie był w stanie szybko przywrócić sprawiedliwości - ze względu na ograniczone uprawnienia władzy królewskiej do ingerowania w sprawy prywatne, decyzje podejmowały sejmy i sądy, w których dominowała szlachta. Szlachta, która często nie darzyła Kozaków sympatią, zazwyczaj stawała po stronie swoich. Czy jednak było to główną przyczyną tak masowego powstania?
Interesujące i pouczające dla współczesnego widza będzie także omówienie działalności dyplomatycznej Chmielnickiego oraz jego taktyki pozyskiwania sojuszników. Dlaczego Artykuły Marcowe z 1654 roku były niebezpieczne? Czy Chmielnicki zrozumiał swój błąd, po podpisaniu sojuszu z Moskwą? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziecie w nowym filmie o stosunkach polsko-ukraińskich w XVII wieku.
W filmie swoje spojrzenie prezentują historycy z Polski i Ukrainy:
- dr Piotr Kroll (Uniwersytet Warszawski)
- dr Wołodymyr Pyłypenko (historyk, pedagog, przewodnik)
Zapraszamy do oglądania.