Bolszewicy w walce z religią
Bolszewicy w walce z religią. Kościół rzymskokatolicki w Związku Sowieckim w polskich dokumentach dyplomatycznych 1922-1938.
„Do dnia 1 maja 1937 roku na całym terytorium Związku Socjalistycznych Republik Rad nie powinno pozostać ani jednego domu modlitwy i samo pojęcie boga winno zostać przekreślone jako przeżytek średniowiecza, jako instrument ucisku mas robotniczych” – zapowiadała „pięciolatka antyreligijna”, ogłoszona w 1932 r. przez bolszewików.
Cały aparat sowieckiego państwa, jego urzędy, instytucje i organizacje miały jeszcze intensywniej niż dotychczas prowadzić działalność mającą na celu likwidację duchowieństwa i miejsc kultu oraz ateizację społeczeństwa.
W Związku Sowieckim zamieszkiwało wówczas ponad półtora miliona wiernych Kościoła katolickiego. Ogromną większość tej liczby stanowili Polacy. Starała się im pomóc dyplomacja polska, która przekonawszy się o nieskuteczności gwarancji swobód religijnych dla Polaków zawartych w traktacie ryskim, dążyła do nadania sprawie represji wobec Kościoła w Sowietach charakteru międzynarodowego.
Oddawany w ręce czytelników tom jest pierwszą na rynku publikacją pozwalającą prześledzić losy Kościoła katolickiego w Związku Sowieckim w okresie międzywojennym przez pryzmat dokumentów polskiej dyplomacji.
Prezentowany zbiór dokumentów jest unikalnym świadectwem zabiegów władz międzywojennej Polski o istnienie Kościoła rzymskokatolickiego i mniejszości polskiej na obszarach, które po upadku caratu znalazły się pod władzą bolszewików. Sto sześć unikatowych dokumentów, w większości pochodzących ze zbiorów Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, przybliża realia życia codziennego wspólnot Kościoła rzymskokatolickiego pod władzą sowiecką, sytuację prześladowanych duchownych oraz politykę władz komunistycznych wobec katolików i mniejszości polskiej, ale także wyznawców prawosławia czy wspólnot żydowskich. Jednostkowe przykłady oraz syntetyczne raporty, podparte danymi statystycznymi, pomogą nam lepiej zrozumieć sytuację wyznaniową za wschodnią granicą Rzeczypospolitej w okresie międzywojennym.
