24.02.2022, godz. 5.00. Świadectwa wojny
24 lutego 2022 r. o godzinie 5 rano wojska rosyjskie rozpoczęły wciąż trwającą bezprecedensową w powojennej historii Europy inwazję na niezależną Ukrainę. Celem naszego projektu jest zapis świadectw dokumentujących doświadczenie obywateli Ukrainy dotkniętych wojną. Relacje są nagrywane na Ukrainie, w Polsce oraz w innych krajach, do których trafili ukraińscy uchodźcy - na tym etapie w Luksemburgu i w Wielkiej Brytanii.
Początek i struktura
Inicjatorem projektu jest Centrum Historii Miejskiej we Lwowie, które od pierwszych dni rosyjskiej inwazji zajmuje się dokumentowaniem życia codziennego mieszkańców miasta w realiach wojny. Bardzo szybko pojawił się pomysł, by proces dokumentacji rozszerzyć na kraje, do których trafiają ukraińscy uchodźcy. W ten sposób do projektu dołączył Instytut Filozofii i Socjologii PAN, PolskieTowarzystwo Historii Mówionej. Wsparcie cyfrowe zapewnia Uniwersytet w Luksemburgu (Machteld Venken), ametodologiczne zaoferował Universityof St Andrews ze Szkocji. Partnerem projektu jest Centrum Mieroszewskiego.
Cele projektu
Podstawowym celem projektu jest dokumentowanie tego, co spotkało mieszkańców i mieszkanki Ukrainy od początku rosyjskiej agresji. Sytuacja na Ukrainie zmienia się bardzo szybko, ważnym zadaniem jest więc uchwycenie tej zmiany i dokumentowanie subiektywnego doświadczenia jej aktorów. Na Ukrainie wywiady dotycząprzede wszystkim doświadczenia życia w kraju będącym w stanie wojny oraz wewnętrznego uchodźstwa i organizacji pomocy. W Polsce skupiająsię na tym, co przeżyli i przeżywają uchodźcy, którzy trafilido naszego kraju.
Celem projektu jest zrekonstruowaniesytuacjibezpośrednio przed wybuchem wojny, tuż po wkroczeniu wojsk rosyjskich, podejmowanie decyzji o opuszczeniu kraju, podróż, proces przekroczenia granicy oraz pierwszy okres po przybyciu do Polski.-jak przebiegała/przebiega adaptacja do nowych warunków życia, w tym poszukiwanie pracy, mieszkania, placówek edukacyjnych i opiekuńczych dla dzieci?-jak wyglądają kontakty uchodźców z bliskimi pozostałymi na Ukrainie, a także jak układają się ich relacje z Polakami?
Projekt stara sięuchwycić różne rodzaje uchodźczego doświadczeniaw Polsce. Jużteraz wiadomo, że z niemal 3 mln Ukraińców, którzy wjechali do naszego kraju od początku wojny, znaczna część udała się dalej, do innych krajów europejskich, zaś niektórzy zdecydowali się wrócić na Ukrainę. W efekcie działań powstać ma unikalny zbiór relacji oral history.
Archiwizacja, metodologia, etyka
- Wywiady archiwizowane będą w Archiwum Danych Jakościowych IFiSPAN oraz na Uniwersytecie w Luksemburgu, który jest partnerem projektu.
- Nagrywana jest jedynie ścieżka audio. Rozmówcami sąwyłącznie osoby pełnoletnie, przebywające w Polsce minimum czterytygodnie, znajdujące się w stabilnej sytuacji materialnej i psychicznej. Rozmówcy będą mogli zdecydować o tym, jak (pod własnym nazwiskiem lub anonimowo), i gdzie (w którym archiwum) zarchiwizowany zostanie ich wywiad i w jakim celu (naukowym, edukacyjnym, artystycznym) będzie upowszechniany.
- Projekt uzyskał rekomendację etyczną Polskiego Towarzystwa Historii Mówionej, a także został pozytywnie zaopiniowany przez Komisję ds. Etyki w IFiS PAN oraz Ethical Revew Panel na Uniwersytecie w Luksemburgu.
Więcej: https://swiadectwawojny2022.org/
