Polska i Polacy oczami Ukraińców 2023
Centrum Mieroszewskiego zleciło ukraińskiej pracowni socjologicznej Info Sapiens przeprowadzenie sondażu ukraińskiej opinii publicznej na temat stosunku do Polski i Polaków. Badanie zostało zrealizowane między 9 a 15 października 2023 r., a więc kilka tygodni po apogeum „sporu o zboże” między Polską a Ukrainą, jednakże jeszcze przed blokadą granicy polsko-ukraińskiej przez strajkujących przedstawicieli polskich firm transportowych.
Część pytań, na które odpowiadali ukraińscy respondenci, znalazła się już we wspólnym sondażu zrealizowanym w sierpniu 2022 r. Zadaliśmy je raz jeszcze, rozumiejąc, że nastroje opinii publicznej bywają zmienne, szczególnie w warunkach wojny, gdy Ukraina ogromnym wysiłkiem całego narodu i za cenę/kosztem dziesiątków tysięcy poległych żołnierzy broni swojej niezależności od Federacji Rosyjskiej. Do tego mieliśmy też świadomość, iż w odróżnieniu od 2022 r., który był okresem ogromnej, emocjonalnie nacechowanej polonofilii ukraińskiego społeczeństwa, w 2023 r. coraz widoczniejsze stawały się – prócz solidarności i pomocy ofierze agresji – także mniejsze czy większe nieporozumienia między Polską a Ukrainą. Ich apogeum stał się głośny „spór o zboże” między oboma państwami, czyli zablokowanie przez Polskę możliwości sprzedaży wybranych ukraińskich produktów rolnych na rynku polskim. Wszystko to skłaniało do powtórzenia części badania z 2022 r., zarazem doprecyzowania zadanych wówczas pytań i dodania nowych, odzwierciedlających kontekst jesieni 2023 r.
ze wstępu autorstwa dr. Łukasza Adamskiego
Główne wnioski płynące z raportu „Polska i Polacy oczami Ukraińców 2023”:
- Ukraińcy wciąż darzą Polskę i Polaków dużą sympatią. 67% Ukraińców stwierdziło, że ma dobrą opinię o Polakach, w tym 19% – bardzo dobrą. Jednak poziom pozytywnych emocji w odniesieniu do Polski i Polaków zmniejszył się w porównaniu z analogicznym badaniem z 2022 r., a zwiększył odsetek tych, którzy widzą w Polsce – bardziej neutralnie – po prostu dobrego sąsiada.
- Zauważalna grupa Ukraińców dostrzega problemy w relacjach polsko-ukraińskich. Najczęściej wymienia się konflikt zbożowy oraz Rzeź Wołyńską.
Sprawa konfliktu zbożowego, intensywnie komentowana w mediach, zapewne unaoczniła części Ukraińców istnienie wielu problemów w relacjach z Polską. Niemniej nie wpłynęła ona znacząco na pozytywne postrzeganie Polski i Polaków, dlatego że ukraińska opinia publiczna – jak dowodzi sondaż – nie przypisuje winy jednostronnie Polsce, a większość Ukraińców o tym problemie w ogóle nie słyszała.
W porównaniu do badania z 2022 r. wzrósł odsetek Ukraińców (18%) rozumiejących, iż za mordy na Polakach z lat 1943–1945 odpowiada UPA. To wynik dalece odbiegający od polskich oczekiwań, ale mimo to może być zwiastunem pozytywnej tendencji. Obecnie w każdym razie – jak pokazuje nasze badanie – utrzymuje się dość wysoki poziom niewiedzy o mordach z okresu 1943–1945. Jedynie 21% Ukraińców stwierdziło, że o Rzezi Wołyńskiej słyszało dużo, podczas gdy 51% – że coś kojarzy, ale nie ma pewności.
Warto zauważyć, że 71% Ukraińców opowiada się za udzieleniem zgody na ekshumacje ofiar Rzezi Wołyńskiej. Przy czym 30% jest za zgodą bezwarunkową, a pozostali chcieliby, aby najpierw polskie władze przywróciły pierwotny kształt, zniszczonej w 2015 r. przez wandali, tablicy na grobie zabitych w walkach z NKWD członków UPA na górze Monasterz.
- 86% Ukraińców uważa, iż Polska nadal będzie popierać Ukrainę w staraniach o integrację z UE, natomiast 7% – że nie będzie lub raczej nie będzie. Najwięcej sceptyków (10%) jest na wschodzie kraju. Jednocześnie 91% Ukraińców uważa, iż Polska będzie nadal popierać Ukrainę w walce z rosyjskim agresorem, natomiast 5% – że nie będzie lub raczej nie będzie. Nieco większy odsetek sceptyków jest na wschodzie i południu (odpowiednio 8 i 7%).
